مطالعات تاریخ انتظامی، جلد ۷، شماره ۲۷، صفحات ۱۱۷-۱۴۲
عنوان فارسی نقش سازه‌های نظامی و دفاعی در تامین امنیت بخش کویر ایران (با تاکید بر قلعه مُکشور)
چکیده فارسی مقاله بررسی­های باستان­شناسی در حاشیه کویر مرکزی و کویر لوت ایران حاکی از وجود راه­های مهمی ست که برای ارتباط شهرها و مراکز جمعیتی ایجاد شده است. وجود بقایای معماری به­ویژه کاروانسرا در حاشیه این راه­ها نشان از اهمیت آن دارد. این راه­ها برای مقاصد مختلف اقتصادی، نظامی، اجتماعی، فرهنگی و ... ایجاد شده است. حکومت­های وقت برای امنیت این راه­ها علاوه بر ساخت فضاهای استراحتگاهی که بعضی مواقع جنبه دفاعی داشت؛ سازه‌های دیگری همچون قلعه و برج­های نظامی در مسیر جاده­های مهم می­ساختند. قلعه مکشور واقع در منطقه حفاظت شده نایبند خراسان جنوبی یکی از سازه­های دفاعی مهم در مسیر جاده خراسان – کرمان معرفی می­شود. این قلعه به احتمال زیاد در دوره صفویه تا قاجار برای حراست از کاروانیانی ساخته شده که از این مسیر مهم عبور می­کردند. روش تحقیق در این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه میدانی و کتابخانه­ای بوده و با بهره­گیری از مستندات تاریخی از جمله کتب جغرافیایی و سفرنامه­ها به تجزیه و تحلیل داده­ها پرداخته شده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که نقش قلعه مکشور در تأمین امنیت منطقه و حاشیه کویر لوت چیست؟ و آیا سازه­های دیگری در ارتباط با قلعه در اطراف آن طراحی شده­است؟ نتایج امر نشان می­دهد، به­دلیل حفظ امنیت جاده­های مهمی که از شهرهای مرکزی و بخش های کویری عبور می­کند و حفظ جان و مال کاروانیان اقدام به ساخت سازه­های دفاعی و نظامی می­شده است، در مجاورت این قلعه رباط و حوض انباری جهت اسکان مسافران و کاروانیان مسیر جاده خراسان و کرمان نیز احداث شده است. در واقع فضاهای معماری منطقه مورد مطالعه بین دو منزل کاروانسرای چشمه آبگرم و نایبند ساخته شده اند.
 
کلیدواژه‌های فارسی مقاله قُهستان، راه خراسان – کرمان، امنیت، معماری، قلعه مُکشور،
عنوان انگلیسی The role of military and defense structures in securing the deserts of Iran (with emphasis on Moshkour Castle)
چکیده انگلیسی مقاله Archaeological studies on the margins of the Central Desert and Lut Desert of Iran indicate important roads which have been created to connect cities and populated centers ,and the presence of architectural remains, especially the caravanserai on the side of these roads, shows their importance. These roads have been built for various economic, military, social, cultural and other purposes. Crossing desert roads, in addition to harsh environmental conditions and the distance of villages and cities from each other, posed a risk of bandits attacking caravans and passers-by.Therefore, in addition to building resorts which sometimes had defensive structures, the governments of that time  construacted other structures such as castles and military towers on the important roads to supply security .In terms of architectural use of castles, there is a lot of diversity , and according to its use and location, it is different in size and architectural spaces. However, most of these structures are important from a defensive point of view and are examples of military architecture.  Moshkour Castle located in the Nayband, a protected Area of South Khorasan, is one of the most important defense structures on the Khorasan-Kerman road.This castle  was probably built in the Safavid to Qajar period to protect the caravans crossing this important route which connected the cities of central and southern Iran to northern Khorasan.The research method is descriptive-analytical and data  was collected in a field and library method, then data was analyzed using historical documents such as geographical books and travelogues.The main question of this research is that what is the role of Moshkour Castle in providing security in the region and the margin of Lut desert? And are other structures designed around it?The results show that to provide the security of important roads passing through the central cities of Iran, especially the deserts,  the defense and military structures have been constructed to secure the lives and property of the caravans, adjacent to this castle and storage basin to settle passengers and caravans along the Khorasan and Kerman roads. In fact, the architectural spaces of the stuied area have  been constructed between the two houses of Cheshmeh Abgarm and Nayband caravanserai
 
کلیدواژه‌های انگلیسی مقاله قُهستان, راه خراسان – کرمان, امنیت, معماری, قلعه مُکشور
نویسندگان مقاله علی اصغر محمودی |
استاد مدعو گروه باستان شناسی دانشگاه بیرجند

سیدرضا رافعی |
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند

جواد خدادوست |
استاد مدعو گروه باستان شناسی دانشگاه تربت حیدریه

سجاد ذوالفقاری |
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند

اکبرپور قاسم |
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه بیرجند

نشانی اینترنتی http://hir.jrl.police.ir/article_95446_84889e9e30880ac31be79c58ddd5da9e.pdf
فایل مقاله فایلی برای مقاله ذخیره نشده است
کد مقاله (doi)
زبان مقاله منتشر شده fa
موضوعات مقاله منتشر شده
نوع مقاله منتشر شده
برگشت به: صفحه اول پایگاه   |   نسخه مرتبط   |   نشریه مرتبط   |   فهرست نشریات